Vai trò của Đông y trong việc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư

GS.TS Phạm Xuân Sinh

Nguyên chủ nhiệm bộ môn Dược học cổ truyền – Trường ĐH Dược HN

Các khái niệm về bệnh ung thư giữa Đông y và Tây y (y học hiện đại = YHHĐ) có rất nhiều điểm không tương đồng. Chính vì nguyên nhân đó, nhiều khi có một số người đã không hiểu hoặc cố tình lợi dụng để thổi phồng việc chữa được bệnh “ung thư” bằng các con, cây thuốc ở một số địa phương trong nước ta, để thu lợi bất chính nhất là những người không hiểu rõ vai trò của Đông y trong việc hỗ trợ điều trị ung thư.

Cần hiểu rõ về khái niệm bệnh ung thư theo quan niệm Đông y và Tây y để hiểu được vai trò của Đông Y và Tây Y trong điều trị ung thư.

Gần như thành một quy luật, cứ vài ba năm lại rộ lên một cây thuốc, một con thuốc chữa được bệnh ung thư. Rổi chỉ dăm bữa, nửa tháng tin đồn thổi đó lại bay theo mây khói, để lại đằng sau bao nỗi khốn cùng của người bệnh, mà đa số lại là những người nghèo khổ. Vì vậy hãy tìm hiểu rõ vai trò của Đông y trong hỗ trợ điều trị ung thư để nhìn nhận đúng về vấn đề.

Nhiều người lợi dụng tin đồn Đông y chữa được ung thư mà bán cây thuốc này, con thuốc nọ

Bệnh ung thư theo quan niệm Đông y:

Trước hết nói về bệnh ung thư theo quan niệm của Đông y, một quan niệm đã có nguồn gốc từ lâu đời và có thời gian xuất hiện trước hơn nhiều so với quan niệm về bệnh ung thư (cancer) của YHHĐ.

Theo quan niệm Đông y, ung thư chỉ một loại bệnh có khối u nói chung, khối u đó có thể là u thịt, gây sưng, đỏ, cứng rắn, đau đớn (kiểu viêm cơ, hay còn gọi là bệnh đơn, như: đơn vú, đơn bắp thịt, thường sưng đỏ… có thể là nhọt bọc, nhọt nằm sâu trong cơ, có mủ, sưng đau, hoặc gây lở loét, đôi khi là u loét sinh hơi, gọi là “thán thư”, mụn nhọt ở lưng gọi là “hậu bối” (bối là lưng).

Đối với ung nhọt trong tạng phủ, Đông y gọi là “nham”, ví dụ phế nham, vị nham, đại tràng nham… ý nói trong phổi, trong dạ dày, trong đại tràng… có một khối u nhọt; cũng có thể chỉ là khối áp xe có mủ… Chính khái nhiệm “nham” này, hiện nay được chính giới YHCT Trung Quốc (Trung y) cũng dùng để chỉ bệnh ung thư, theo kiểu “cancer” của YHHĐ. Chính vì vậy, đây cũng là điều gây ra nhầm lẫn giữa bệnh được gọi là “nham” với bệnh “cancer” của YHHĐ, tương tự như cách gọi “ung thư” theo kiểu của YHCT Việt Nam.

Khái niệm ung thư của Đông y nói chung có trong các sách cổ của Đông y cũng như trong tiềm thức của một số người làm thuốc Đông y, không giống với khái nhiệm về bệnh “cancer” của YHHĐ.

Bệnh ung thư theo quan điểm của Tây y (YHHĐ)

Theo YHHĐ, bệnh ung thư là một loại bệnh được các nhà khoa học, y học phương Tây phát hiện vào khoảng thế kỷ XX, đã mô tả chính xác và đẩy đủ các triệu chứng của loại bệnh này.

Có thể tóm tắt một số ý chính như sau: đó là loại bệnh lý về gien, là quá trình rối loạn về tốc độ phân chia tế bào do tổn thương DNA, trải qua sự đột biến ở một số gien nhất định. Các tế bào này bị thay đổi về hình dạng, khích thước nhân, khích thước tế bào. Đó là một dạng loạn sản, một dạng bất bỉnh thường của sự tăng sinh tế bào quá mức, đặc trưng bởi mật độ, sự sắp xếp không bình thường của tế bào và mô cũng như cấu trúc của tế bào.

“Người ta đã phát hiện tới gần 200 loại ung thư khác nhau”

Cho đến nay, người ta đã phát hiện tới gần 200 loại ung thư khác nhau và đã có các phương pháp chẩn đoán rất hữu hiệu như: chẩn đoán hình ảnh, siêu âm, chụp cộng hưởng từ, sinh thiết khối u, xét nghiệm sinh hóa máu…

Đồng thời cũng đã có các phương pháp điều trị phù hợp, đưa lại hiệu quả nhất định, kéo dài sự sống của người bệnh như: giải phẫu cắt bỏ các khối u, khi phát hiện sớm tiến hành xạ trị liệu bằng cách dùng năng lượng của tia phóng xạ để tiêu diệt tế bào ung thư; hoặc hóa trị liệu, tức là dùng thuốc chống ung thư để tiêu diệt các tế bào ung thư; hoặc dùng phương pháp ức chế các nội tiết tố đối với một số loại như: ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, tuyến giáp trạng…

Như vậy, rõ ràng có sự khác nhau về bản chất, về khái niệm bệnh ung thư cũng như cách chẩn đoán và điều trị của hai nền y học Đông và Tây.

Khái niệm bệnh ung thư trong Đông y và Tây y rất khác nhau.

Đứng về lịch sử phát triển, trước hết phải thấy rằng tên gọi bệnh  “ung thư” có nguồn gốc từ Đông y. Vì Đông y đã có lịch sử lâu đời hơn Tây y rất nhiều. Và sau đó, YHHĐ ở Việt Nam hay còn gọi là Tây y, mượn chính hai từ “ung thư” của Đông y để chỉ bệnh “cancer”, đôi khi còn gọi là bệnh “K”, là bệnh ung thư theo đúng nghĩa của Tây y, như đã được mô tả ở trên. Cũng do cách dùng từ lẫn lộn như vậy đã dẫn đến rất nhiều phiền toái và có nhiều lầm lẫn trong việc sử dụng các cây, con thuốc với tính chất để chữa ung thư như hiện nay, kể cả ở Việt Nam và Trung Quốc.

Đó là chưa kể đến việc một số người, từ người bán dược liệu sống đến một số cơ sở khám chữa bệnh bằng Đông y và một số cơ sở bào chế thuốc Đông y ở một số địa phương, không hiểu rõ cơ chế  bệnh “ung thư = cancer”, hoặc cố tình không hiểu, lạm dụng các khái nhiệm về “ung thư” của Đông y để hành  nghề, kiếm lợi riêng cho mình.

Hiểu đúng về tác dụng của một số cây thuốc, vị thuốc trong việc hỗ trợ điều trị ung thư.

Tinh dầu nhựa cây thông

Vị tùng hương là phần bã, phần cặn nhựa sau khi cất lấy tinh dầu của nhựa cây thông (Pinus merkusii Jungh. Et De Vriese), theo Đông y, nó có tác dụng trị ung thư. Nhưng trên thực tế, vị thuốc này chỉ có tác dụng trừ mủ, sinh cơ, chỉ thống, được sử dụng làm cao dán nhọt, nhất là ở giai đoạn sau khi nhọt đã có mủ. Song không có tác dụng trị cancer.

Tinh dầu nhựa thông

Tử hoa địa đinh

Cây Tử hoa địa đinh (Viola yedoensis Makino), theo Đông y cũng trị ung thư phát bối, là một loại nhọt ở lưng. Trên thực tế, vị thuốc có tác dụng ức chế rất nhiều loại vi khuẩn: tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn, liên cầu khuẩn biến hình, phế cầu khuẩn, song cầu khuẩn… nhưng cũng không có tác dụng trị cancer.

Tử hoa địa đinh

Bồ công anh

Cây Bồ công anh (Lactuca indiaca L.) có tác dụng trị nhũ ung. Trên thực tế, vị thuốc trị nhọt vú, tắc tia sữa, gây đau đớn cho phụ nữ sau đẻ cũng không có tác dụng trị cancer.

Bồ công anh

Ngay trong các sách thuốc của Trung Quốc cũng giới thiệu một số cây thuốc chữa được ung thư như: ung thư phổi, ung thư trực tràng, dạ dày… chẳng hạn như cây Bán chi liên (Scutellaria barbara D.Don.), hay cây Bạch hoa xà thiệt thảo[Oldenlandia diffusa (Willd. Roxb.]. Nhưng trên thực tế chúng chỉ chữa được các loại “nham”, tức là các loại nhọt trong phổi, trực tràng, dạ dày… Và đây có thể chỉ là các khối áp xe, hoặc các khối viêm loét mà thôi.

Trên thực tế, cũng phải thừa nhận rằng, do tiến bộ của khoa học kỹ thuật, ngày nay trên thế giới cũng như ở nước ta, việc nghiên cứu trên thực nghiệm thấy rằng, có nhiều chất chiết được từ cây, con thuốc có hoạt tính gây độc với một số dòng tế bào ung thư: gan, phổi, vú, tử cung, buồng trứng… Ví dụ từ loài Hải sâm (Stichopus japonicus Selenka) sống ở vùng biển nước ta cũng thể hiện hoạt tính kháng 3 dòng ung thư. Song Hải sâm chỉ được sử dụng như một vị thuốc bổ thận tráng dương.

Dịch chiết của một số loại cây thuốc

Dịch chiết của cây Trám hồng (Canarium bengalense Roxb.) có tác dụng gây độc trên 5 dòng tế bào ung thư, song vị thuốc này cũng chỉ dùng trị đau xương, đau khớp.

Dịch chiết cây Ngọc nữ biển (Clerodendrum inerme Gaertn.) hoạt tính gây độc với 4 dòng ung thư: vú, gan, phổi, biểu mô; song Ngọc nữ biển vẫn chỉ là vị thuốc có tác dụng trị đau xương khớp, đau dạ dày, viêm gan, sốt rét.

Một số cây trong chi Cườm rụng cũng có hoạt tính ức chế 3 dòng ung thư, song Cườm rụng vẫn chỉ là vị thuốc chữa bệnh hậu sản, xương khớp, cảm mạo, ung nhọt.

Lá chè xanh

Lá chè xanh (Thea sinensis Seem.) cũng có thành phần ngăn chặn gián tiếp các tế bào ung thư thâm nhập vào cơ thể, song chè xanh vẫn chỉ là thứ nước uống rất thú vị hàng ngày. Ngay vị thuốc Nhân sâm (Panax ginseng C.A.Mey.) một vị thuốc đứng đầu trong các vị thuốc bổ khí của Đông y, trong thành phần hóa học của nó, hầu như chiếm tới đa số các thành phần quý của cây thuốc, cũng có các thành phần ức chế tế bào ung thư, song Nhân sâm cũng chỉ được coi như một vị thuốc mang tính chất bồi dưỡng khi cơ thể yếu mệt.

Lá chè xanh

Xáo tam phân

Gần đây, cũng từ việc một nghiên cứ thực nghiệm của một cơ sở khoa học ở nước ta, đã chứng minh cây Xáo tam phân, còn gọi là thuốc mọi, thần xạ (Paramignya trimera), họ Cam (Rutaceae), ở Ninh Thuận có tác dụng ức chế với một số dòng tế bào ung thư: đại tràng, buồng trứng, gan… Thế là hàng loạt chế phẩm đủ kiểu “chữa ung thư” ra đời, chào hàng tràn lan, trên mạng và ngoài đời, để chữa 5 dòng tế bào ung thư: ung thư gan Hep-G₂, ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư buồng trứng, ung thư cổ tử cung.

Xáo tam phân

Trên thực tế, cây thuốc này chỉ có tác dụng tốt với các bệnh viêm gan, xơ gan. Do cách hiểu mơ hồ về ung thư đã khiến cho cây thuốc này bị đào xới đến cạn kiệt, trong một số khu rừng ở một số tỉnh phía Nam. Và đặc biệt giá cả của Xáo tam phân được tăng lên vùn vụt hàng ngày, từ chỗ vài ba trăm nghìn một kg đã lên tới vài triệu đồng, mà đa phần lại là Xáo tam phân giả. Nhiều gia đình bệnh nhân rơi vào trạng thái “tiền mất, tật mang”.

“Việc chữa bệnh ung thư từ cây, con thuốc không đơn giản như một số người đang sử dụng hiện nay”

Có điều nhiều người chưa biết, từ việc nghiên cứu trên thực nghiệm đến lâm sàng còn phải trải qua một quá trình rất dài. Trên thực nghiệm, một chất chiết nào đó của cây, con thuốc có thể ức chế một vài dòng tế bào ung thư, như ta đã biết. Điều đó chỉ mang tính gợi mở cho những ý tưởng để tham khảo, định hướng cho các nghiên cứu tiếp theo.

Để có thể trị được ung thư từ một cây, con thuốc, các nhà khoa học, phải tiến hành chiết xuất các thành phần hóa học có tác dụng ức chế một hay nhiều loại tế bào ung thư nào đó. Sau khi đã có đủ số lượng của chất tinh khiết chiết được, mới có thể tiến hành thử nghiệm trên lâm sàng với nhiều bước tiếp theo. Song công việc này chỉ mang tính lý thuyết. Thực tế là không thể, vì hàm lượng các chất hóa học này trong cây, con thuốc là rất thấp.

Việc chữa ung thư bằng cây thuốc hay con thuốc không hề đơn giản như nhiều người vẫn nghĩ

Do đó, sau khi chiết tách được các thành phần có tác dụng kháng ung thư, người ta sẽ tiến hành bắt chước cấu trúc của các chất đó, rồi mới tiến hành bán tổng hợp, hoặc tổng hợp để có đủ số lượng thích hợp cho các thực nghiệm trên lâm sàng. Cách này cũng rất tốn kém, trước khi nó trở thành một thứ thuốc có thể chữa được bệnh ung thư (cancer). Giới thiệu một số ví dụ trên đây để thấy, việc chữa bệnh ung thư từ cây, con thuốc không đơn giản như một số người đang sử dụng hiện nay, hay đang sản xuất các chế phẩm để chữa các loại “ung thư” từ các cây, con thuốc, mà họ quảng cáo.

“Tránh nhầm lẫn giữa bệnh cancer với bệnh ung thư theo kiểu bệnh “ung nhọt” của Đông y”

Tóm lại đã đến lúc mọi người, kể cả người bán dược liệu sống, người chữa bệnh bằng Đông y, người sản xuất thuốc Đông y nên hiểu về bản chất của bệnh cancer theo đúng nghĩa của nó. Tránh nhầm lẫn giữa bệnh cancer với bệnh ung thư theo kiểu bệnh “ung nhọt” của Đông y.

Thiết nghĩ, để người dân không lầm lẫn các khái nhiệm nói trên, đã đến lúc ngành Y tế cũng nên sử dụng ngôn từ cancer theo đúng nghĩa của nó, để chỉ tên cho các bệnh viện, các cơ sở chữa bệnh cancer của mình, cũng như gọi tên bệnh cancer theo đúng nghĩa của nó. Và cũng đã đến lúc không nên mượn từ “ung thư” một cách chung chung của Đông y, như đã giới thiệu ở trên để chỉ căn bệnh cancer hiểm nghèo.

“Chỉ dùng thuốc Đông y để hỗ trợ khi tiến hành điều trị bệnh cancer”

Sau cùng, nên hiểu, chỉ dùng thuốc Đông y để hỗ trợ khi tiến hành điều trị bệnh cancer bằng các phương pháp của YHHĐ mà thôi!

Chỉ nên dùng thuốc Đông y để hỗ trợ điều trị ung thư

Thực ra, sau khi điều trị cancer, thuốc Đông y có tác dụng hỗ trợ rất tích cực, để lấy lại sự cân bằng trong cơ thể, giảm bớt các triệu chứng phụ trong quá trình chữa bệnh bằng YHHĐ, hạn chế các cảm giác đau đớn, mất ngủ, kém ăn, thiếu máu… cho người bệnh và nhất là làm tăng sức đề kháng, tăng sức chống bệnh, để cơ thể có cơ hội hồi phục nhanh hơn. Điều đó chính là thế mạnh và vai trò của Đông y.

Tuy nhiên, chúng ta vẫn có quyền hy vọng, rồi đây có sự phát triển không ngừng của khoa học, nước ta cũng sẽ có những cây, con thuốc có thể sử dụng để chữa được bệnh ung thư theo đúng nghĩa của nó. Nhưng trước mắt, mọi người hãy tự trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về bệnh cancer để tránh mắc phải các sai lầm không đáng có như một số người đã và đang hiểu như thời gian vừa qua.

Fucoidan Việt Nam mang lại một hy vọng mới cho các bệnh nhân điều trị ung thư

Các sản phẩm Fucoidan Việt Nam được phân phối trên thị trường

Fucoidan Việt Nam mang lại một hy vọng mới cho các bệnh nhân điều trị ung thư với chất lượng tương đương hàng ngoại mà giá thành thấp hơn rất nhiều, giúp giảm thiểu chi phí điều trị cho bệnh nhân.

Fucoidan Việt Nam là sản phẩm chính hãng và đã được kiểm duyệt bởi cục An toàn thực phẩm của Bộ Y tế nên người dùng có thể an tâm khi sử dụng.

Bạn có thể xem thêm:  thông tin về các sản phẩm

Mọi chi tiết xin liên hệ để được tư vấn