Fucoidan đã thu hút sự quan tâm nghiên cứu nhiều nhất nhờ sở hữu những hoạt tính dược lý tuyệt vời như: kháng đông, kháng khuẩn và kháng virut, kháng huyết khối, kháng u, kháng viêm nhiễm, kháng tăng sinh, kháng thụ tinh. Chúng còn được sử dụng rất thành công trong việc phòng ngừa và điều trị các bệnh phổ biến như cao huyết áp, viêm khớp, dị ứng, béo phì. Các nghiên cứu đang tiến triển về fucoidan đã được chứng minh một cách thuyết phục khả năng của chúng gây cảm ứng giáng hóa (apoptosis) tế bào ung thư trong bạch cầu, dạ dày, kết tràng, phổi, gan. Khác với hoại tử –tế bào chết do tổn thương bệnh lý, giáng hóa được coi là sự chết tế bào được lập trình cố hữu trong gen của chính bản thân tế bào. Nhờ đó, bản thân tế bào tự bị phân hủy bởi protein gây chết lập trình thu được rồi dẫn đến sự chết.
Việt Nam có tổng chiều dài bờ biển hơn 3.600 km, rất thuận lợi cho nhiều loài rong phát triển. Trong đa dạng rong biển ấy, các loài rong nâu thuộc chi rong mơ (Sargassum) là nguồn lợi rong biển tự nhiên lớn nhất nước ta. Cho đến nay đã phát hiện hơn 60 loài phân bố rộng khắp ven biển và các đảo với số lượng khai thác hàng năm ước tính khoảng 10.000 tấn khô. Tuy nhiên việc khai thác và sử dụng rong mơ ở Việt Nam còn chưa phù hợp, nằm dưới tiềm năng của nguồn dựơc liệu này.
Nhằm khai thác có hiệu quả các giá trị của nguồn dược liệu quý báu này, bắt đầu từ năm 2004, các nhà nghiên cứu của Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Công Nghệ Nha Trang thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, do TS. Bùi Minh Lý đứng đầu đã tiến hành nghiên cứu fucoidan và công nghệ sản xuất chúng từ rong nâu Việt Nam theo định hướng dược liệu, góp phần tăng cường sức khỏe cộng đồng.
Đề tài tập trung nghiên cứu một số loài rong nâu ở Việt Nam có hàm lượng fucoidan cao: S. polycystum, S. oligocystum, S. mcclurei, S. swartzii, S. denticarpum, S. assimile, S. binderi, S. microcystum, S. feldmannii và Turbinaria ornata. Các loại rong này được chiết bằng dung dịch axit clohydric 0,1M ở 60oC trong 6-8 giờ. Dịch chiết sau đó được cô đặc bằng siêu lọc, trung hòa và làm khô bằng đông cô lạnh. Tiếp đến, các nhà khoa học phân lập fucoidan bằng sắc ký kị nước và sắc ký trao đổi ion. Các phương pháp hóa học và hóa lý đã được sử dụng để phân tích thành phần và cấu trúc của các polysacarit.
Tinh chế Fucoidan tại pilot sản xuất 2010
Theo đó, kết quả đạt được cho thấy fucoidan từ rong nâu thể hiện hoạt tính kháng lại tế bào ung thư ở người. Fucoidan rong nâu biểu lộ tác dụng ức chế sự phát triển đối với các tế bào ung thư khác nhau. Hợp chất sinh học này qua sàng lọc từ 6 loài rong nâu: S. Swartzii, S. Oligocystum, S. denticapum, S. mcclurei, S. polycystum và Turbina ornata có khả năng kháng từ 1-4 dòng tế bào ung thư. Kết quả thu được cũng chỉ rằng, fucoidan từ các loài rong nâu trên đều là galactose fucan sulfat hóa có chứa các nhóm este sulfat và axit uronic và được tạo thành chủ yếu bởi các fucose và galactose cùng một lượng nhỏ xylose, mannose và glucose. Từ rong nâu có thể sản xuất fucoidan lên tới công suất 2kg/ngày.
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của đề tài cấp Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam là “Nghiên cứu và công nghệ thiết bị sản xuất fucoidan từ một số loài rong nâu Việt Nam”, nhóm cán bộ nghiên cứu thực hiện đề tài này tiếp tục được giao thực hiện dự án “Hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất Fucoidan và Công nghệ sản xuất alginate từ bã thải rong nâu” thuộc chương trình KC-02. Với mục tiêu hoàn thiện công nghệ sản xuất fucoidan đạt tiêu chuẩn chất lượng thương phẩm, triển khai sản xuất thử nghiệm và chuyển giao cho các cơ sở sản xuất dược liệu ở quy mô bán công nghiệp, hoàn thiện công nghệ sản xuất alginat từ bã thải rong nâu trong quy trình công nghệ sản xuất fucoidan.
Kết quả nghiên cứu của dự án là cơ sở dữ liệu cho các nghiên cứu về xây dựng quy trình công nghệ chế biến rong nâu bao gồm các bước công nghệ sau: thu hoạch nguyên liệu, bảo quản nguyên liệu, đánh giá chất lượng nguyên liệu, quy trình sản xuất fucoidan, alginate và cuối cùng là đánh giá chất lượng sản phẩm và tính chất dược lý của các sản phẩm thu được từ rong nâu Việt Nam. Các dữ liệu này chính là cơ sở khoa học cho việc xây dựng các nhà máy sản xuất các sản phẩm từ rong nâu, góp phần hội nhập với kinh tế khu vực và trên thế giới.
Không những vậy, Dự án đã chuyển giao cho công ty cổ phần fucoidan Việt Nam để đưa vào sản xuất thực phẩm chức năng đầu tiên với tên thương mại là fucogastro phục vụ nhu cầu phòng chống bệnh nâng cao sức khỏe cộng đồng. Công ty cổ phần fucoidan Việt Nam đã tham gia 2 hội chợ triển lãm tại Tp. Hồ Chí Minh và Cần Thơ để giới thiệu sản phẩm fucogastro ra công chúng. Bước đầu triển khai công tác marketing giới thiệu sản phẩm fucogastro tại Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, Nha Trang.
Sản phẩm Fucoidan Việt Nam được giới thiệu tại hội chợ 2010
Fucoidan có trong rong nâu chính là chìa khóa lý giải bí mật về sự khỏe mạnh và trường thọ. Nghiên cứu về fucoidan và công nghệ sản xuất chúng từ rong nâu Việt Nam của các nhà khoa học Viện Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Công Nghệ Nha Trang đã cung cấp cơ sở khoa học đầy đủ, chính xác về hợp chất fucoidan từ rong nâu tại Việt Nam và mở ra hướng khai thác có hiệu quả nguồn dược liệu thiên nhiên quý báu sẵn có này.
Nguồn tin: Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Công Nghệ Nha Trang
